Helstu sjálfbærniverkefni

Sjálfbærnistefna Landsbankans

Sjálfbærnistefna Landsbankans er innleidd í starfsemi allra sviða bankans, skilgreinir helstu áherslur okkar í sjálfbærni og lýsir því hvernig við hyggjumst tileinka okkur þær í starfseminni. Stefnan fjallar um heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna, loftslagsmál, félagslega þætti, stjórnarhætti, UFS-áhættumat, ábyrgar fjárfestingar og ábyrgar lánveitingar.

Til að ná árangri er nauðsynlegt að setja sér markmið, í sjálfbærnimálum eins og öðru. Við setjum okkur krefjandi markmið sem við endurskoðum með reglulegu millibili en markmiðin byggja á sjálfbærnistefnu bankans. Upplýsingagjöf Landsbankans er einnig tengd sjálfbærnimarkmiðunum, en við miðlum upplýsingum um gang mála, bæði með gagnsæi og fræðslu að leiðarljósi.

Markmið 1: Vera upplýst og upplýsa um sjálfbærniáhrif bankans

Við ætlum okkur að vera leiðandi í upplýsingagjöf á sviði sjálfbærni. Í því felst að:

• Bankinn birtir árlega GRI-skýrslu (Global Reporting Initiative).
• Við fjöllum um loftslagsáhættu í Pillar III áhættuskýrslu samkvæmt viðmiðum starfshóps um upplýsingagjöf vegna loftslagsbreytinga (TCFD).
• Við birtum tölur um losun gróðurhúsalofttegunda og þær innihalda losun frá útlánasafni samkvæmt aðferðafræði samtaka um þróun loftslagsbókhalds.

Gera má ráð fyrir því að upplýsingagjöf sem tengist sjálfbærni muni aukast í náinni framtíð, t.d. með framtakinu um vísindalega markmiðasetningu (SBTi), inngöngu okkar í samtök um þróun bókhalds fyrir líffræðilegan fjölbreytileika og með endurskoðuðu sjálfbærniuppgjöri, þ.m.t. GRI-skýrslunni og loftslagsbókhaldi sem hvort tveggja er endurskoðað (e. reasonably assured) af Deloitte.

Markmið 2: Leggja áherslu á ábyrgar lánveitingar

Sjálfbærnimerki Landsbankans verði veitt 20 fyrirtækjum vegna hæfra lána árið 2023 sem öll þurfa að standast kröfur sjálfbærrar fjármálaumgjarðar bankans. Lán sem stuðla að sjálfbærni eru, að öllu öðru jöfnu, gjarnan talin áhættuminni. Það er því hagur bankans að hafa stóran hluta lánabókar sinnar í þeim flokki.

Markmið 3: Ná fram samdrætti í beinni losun gróðurhúsalofttegunda

Við stefnum að því að losun frá umfangi 1, þ.e. bein losun bankans, lækki um 80% fyrir árið 2025 miðað við árið 2018 og um u.þ.b. 100% árið 2030. Landsbankinn skal viðhalda kolefnishlutleysi samkvæmt mati CarbonNeutral® frá og með árinu 2020.

Markmið 4: Ná fram samdrætti í óbeinni losun gróðurhúsalofttegunda

Á síðastliðnu ári sóttum við um að verða aðilar að framtaki um vísindalega markmiðasetningu, SBTi. Árið 2023 ætlar Landsbankinn að setja sér markmið um samdrátt í óbeinni losun í samræmi við staðal framtaksins fyrir fjármálafyrirtæki og fá þau samþykkt. Upphaflega stóð til að fá samþykkt markmið á síðasta ári en því miður þurftum við að fresta þeirri vinnu fram á þetta ár.

Markmið 5: Kynjahlutföll meðal stjórnenda skulu verða innan settra viðmiðunarmarka

Fyrir 2030 viljum við að kynjahlutföll á efstu stjórnendastigum verði þannig að hvergi halli á eitt kyn umfram 60% og að það hlutfall haldist áfram eftir að því hefur verið náð. Efstu stjórnendastig eru flokkuð í eftirfarandi þrjá hópa: Framkvæmdastjórar, forstöðumenn og útibússtjórar og aðrir millistjórnendur.

Markmið 6: Aðgerðir gegn mismunum – miðla skal upplýsingum um EKKO-stefnu

Við ætlum að gera sýnilegra hvernig við vinnum með EKKO-stefnu bankans, en EKKO stendur fyrir varnir gegn einelti, kynbundinni áreitni, kynferðislegri áreitni og ofbeldi. Árs- og sjálfbærniskýrslan okkar inniheldur upplýsingar um fjölda atvika sem tilkynnt eru til Mannauðs og hlutfall atvika sem mælast í vinnustaðagreiningu bankans.

Markmið 7: Endurskoða skal sjálfbærniupplýsingar

Allar fjárhags- og sjálfbærniupplýsingar skulu endurskoðaðar eða rýndar af þriðja aðila af þeirri dýpt sem eðlilegt þykir.

Núverandi staða:

• GRI-skýrslan og loftslagsbókhaldið er endurskoðað af Deloitte (e. reasonable assurance).
• PRB-skýrsla bankans um ábyrga bankastarfsemi er endurskoðuð með takmarkaðri vissu (e. limited assurance).
• PCAF-skýrsla bankans er endurskoðuð með takmarkaðri vissu (e. limited assurance).
• Sjálfbær fjármálaumgjörð Landsbankans fær umsögn þriðja aðila.
• Áhrifaskýrsla grænna skuldabréfa fær umsögn þriðja aðila.

Markmið 8: Viðskiptum skal beint til ábyrgra birgja

Við stefnum að því að 80% kostnaðar af keyptri þjónustu og vörum verði frá birgjum sem samþykkt hafa siðareglur bankans fyrir birgja fyrir 2025, eða hafa sett sér sambærilegar reglur.

Núverandi staða:

Siðareglur birgja voru teknar í notkun í lok árs árið 2021 og því markmiði var náð árið 2022. Við munum enn vinna í því að beina viðskiptum til ábyrgja birgja og stefnum aftur að því að 80% kostnaðar af keyptri þjónustu og vörum verði frá ábyrgum birgjum.

Sjálfbærnidagur Landsbankans

Sjálfbærnidagur Landsbankans var haldinn í Grósku 22. september 2022. Fundurinn var sérstaklega ætlaður stjórnendum fyrirtækja, fólki í rekstri og fjárfestum. Tilgangurinn með fundinum var að þau sem sóttu fundinn eða fylgdust með honum í streymi fengju betri innsýn í hvað ber hæst í þessum málaflokki og fengju skýrari hugmynd um næstu skref í sjálfbærnimálum fyrir sitt fyrirtæki eða fjárfestingar. Aðalfyrirlesari fundarins var Tjeerd Krumpelman, alþjóðasviðsstjóri í sjálfbærni hjá hollenska bankanum ABN AMRO. Sá banki er í fararbroddi í sjálfbærum fjármálum og Tjeerd hefur einstakt lag á að tala um sjálfbærni fyrirtækja á mannamáli enda með áratuga reynslu af sjálfbærnimálum og fjármálageiranum. Á sjálfbærnideginum voru flutt fjölbreytt erindi bæði úr íslensku atvinnulífi og frá fræðasamfélaginu.

Losun frá útlánasafni

Við þekkjum heildarlosun frá útlánasafni okkar. Á árinu 2022 áætluðum við losun gróðurhúsalofttegunda frá útlánasafni bankans í annað skipti. Við höfum tekið virkan þátt í þróun alþjóðlegs loftslagsmælis fyrir fjármálafyrirtæki innan vébanda PCAF, samstarfsvettvangi fjármálafyrirtækja. Helsta áskorun banka í vegferðinni að kolefnishlutleysi hefur verið sú að meta óbein umhverfisáhrif sín þar sem minna en 1% losunar bankans kemur frá beinum rekstri.

Um 350 fjármálafyrirtæki hafa nú skuldbundið sig til að nota aðferðafræðina við mat á óbeinum umhverfisáhrifum sínum. Á árinu gerðumst við einnig aðilar að PCAF Nordic þar sem fjármálafyrirtæki á Norðurlöndunum leitast við að aðlaga umgjörðina að sínum veruleika og skapa samvinnuvettvang.

Áhrif á líffræðilegan fjölbreytileika

Á árinu urðum við fyrsti bankinn á Íslandi til að gerast aðili að samtök um þróun bókhalds fyrir líffræðilegan fjölbreytileika (Partnership for Biodiversity Accounting Financials (PBAF)). Samtökin gefa bankanum tól til þess að mæla áhrif útlána og eignasafns bankans á líffræðilegan fjölbreytileika. Líffræðilegur fjölbreytileiki lýsir breytileika vistkerfa, tegundum og gena í heiminum eða á ákveðnu búsvæði. Vistkerfi jarðar byggja á líffræðilegum fjölbreytileika sem hefur þannig áhrif á velferð fólks.

Starfsemin áfram kolefnisjöfnuð

Við höfum kolefnisjafnað hefðbundna starfsemi bankans fyrir árið 2022 og endurnýjað hina alþjóðlega viðurkenndu CarbonNeutral® vottun okkar, auk þess sem starfsemi bankans er kolefnisjöfnuð með bindingu eða með því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Kolefnisjöfnunin var unnin í samstarfi við Climate Impact Partners, hefur þegar átt sér stað og er bindingin vottuð samkvæmt ströngustu alþjóðlegu stöðlum.

Ábyrgar fjárfestingar og ábyrgar lánveitingar

Við höfum lengi lagt áherslu á ábyrgar fjárfestingar, enda hefur sú aðferðafræði jákvæð áhrif á ávöxtun fjárfestinga til lengri tíma og dregur úr rekstraráhættu. Í okkar starfi höfum við til hliðsjónar leiðbeiningar Sameinuðu þjóðanna um ábyrgar fjárfestingar (UN PRI). Við viljum einnig vera í fararbroddi hvað varðar ábyrgar lánveitingar þar sem þær draga úr rekstraráhættu fyrirtækja.

Sjá nánar í sjálfbærnistefnu bankans.

Loftslagsmarkmið byggð á vísindum

Á árinu skuldbundum við okkur til að taka þátt í framtaki um vísindalega markmiðasetningu (Science-Based Targets initiative (SBTi)) og ætlum að setja okkur markmið um samdrátt losunar. Með SBTi setjum við okkur vísindalegt og mælanlegt markmið um losun, byggt á raunverulegum gögnum úr okkar starfsemi. Við ætlum okkur að sækja um og fá samþykkt markmið frá SBTi á árinu 2023.

Áhrifaskýrsla

Árið 2022 birtum við fyrstu árlegu áhrifaskýrslu bankans (Impact Report) fyrir grænar skuldabréfaútgáfur. Þá voru þeim fjárfestum sem fjárfestu í grænum skuldabréfum bankans gefnar ítarlegar upplýsingar um nýtingu fjármagnsins og hvaða áhrif það hafði. Sustainalytics staðfesti að nýting fjármagns var í samræmi við sjálfbæra fjármálaumgjörð bankans.

Sjálfbærnivegferð Íslenska lífeyrissjóðsins vakti athygli

Sjálfbærnivegferð Íslenska lífeyrissjóðsins vakti athygli á árinu en sjóðurinn setti sér nýja stefnu um sjálfbærni og ábyrgar fjárfestingar þar sem m.a. er lögð sérstök áhersla á birtingu sjálfbærniupplýsinga. Fjallað var um Íslenska lífeyrissjóðinn í tímariti IPE (Investment and Pensions Europe) sem er eitt stærsta tímarit sinnar tegundar í Evrópu.

Eignadreifing og Vaxtareikningur sjálfbær

Á árinu héldum við áfram að bjóða upp á sjálfbærar leiðir til ávöxtunar, annars vegar með fjárfestingarsjóði Landsbréfa, Eignadreifing sjálfbær, og hins vegar með innlánsreikningi, Vaxtareikningur sjálfbær. Eignadreifing sjálfbær leit dagsins ljós árið 2021 en sjóðurinn skoðar áhrif á UFS-þætti við fjárfestingarákvarðanir. Vaxtareikningur sjálfbær, sem einnig var kynntur til leiks árið 2021, ráðstafar innlánum til fjármögnunar á verkefnum sem stuðla að sjálfbærni. Með þessum leiðum geta viðskiptavinir okkar látið sparnaðinn sinn hafa góð áhrif á umhverfi og samfélag.

Græn bílalán

Landsbankinn vill styðja við orkuskiptin. Rafmagnsbílar eru mikilvægur hluti af ferlinu þar sem þeir valda minni losun og eru hagkvæmari í rekstri, sér í lagi á Íslandi. Á árinu felldum við niður lántökugjald á rafmagnsbílum og bjóðum upp á 0,6 prósentustiga afslátt við fjármögnun þeirra.

Sjálfbærnimerki Landsbankans

Á árinu 2022 héldum við áfram að veita fyrirtækjum sjálfbæra fjármögnun. Þegar fyrirtæki uppfyllir skilyrði fyrir slíkri fjármögnun getur það fengið sjálfbærnimerki Landsbankans. Verkefnið þarf að uppfylla skilyrði og falla undir einn af þeim 11 verkefnaflokkum sem tilgreindir eru í sjálfbærri fjármálaumgjörð Landsbankans. Í byrjun árs settum við okkur metnaðarfullt markmið um að veita 50 fyrirtækjum sjálfbærnimerki bankans. Verkefnið reyndist aftur á móti umfangsmeira en við bjuggumst við og í lok árs höfðu 18 fyrirtæki hlotið merkið, þar af 15 á árinu. Við stefnum á að veita 20 fyrirtækjum sjálfbærnimerki Landsbankans árið 2023 og öll þurfa þau að falla undir sjálfbæra fjármálaumgjörð bankans.

UFS-áhættumat Sustainalytics

Samkvæmt UFS-áhættumati Sustainalytics höldum við áfram að vera í allra fremstu röð á heimsvísu. Við hækkum örlítið á milli ára en sóst er eftir því að vera með eins lága einkunn og mögulegt er. Sustainalytics telur hverfandi áhættu á að Landsbankinn verði fyrir fjárhagslegum áföllum vegna UFS-þátta sem eru þeir þættir sem skoðaðir eru í áhættumatinu.

Varnir gegn netsvindli fyrir eldri borgara

Á árinu skrifuðum við fræðslugreinar og stóðum fyrir þremur fræðslufundum um netöryggi en við höfum sinnt fræðslu um netöryggi af krafti frá 2016. Við héldum tvo fræðslufundi um netöryggi í samstarfi við Félag eldri borgara í Reykjavík og nágrenni. Fræðsla til eldri borgara er afar mikilvæg en samkvæmt málaskrá lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu er helmingur þeirra sem verður fyrir tjóni sem þolendur netglæpa eldri en 67 ára. Við héldum einnig fræðslufund um netöryggismál fyrirtækja sem var vel sóttur.

Skýrari kröfur til birgja

Árið 2021 lauk vinnu við að útbúa siðareglur fyrir birgja þar sem þeir skuldbinda sig til að tryggja að mannréttindi og félagafrelsi sé virt í eigin starfsemi og hjá undirverktökum, en einnig að unnið sé gegn spillingu. Sáttmálinn byggir á hinum tíu viðmiðum hnattræns samkomulags Sameinuðu þjóðanna. Stefnt var að því að 80% kostnaðar af keyptri þjónustu og vörum verði frá birgjum sem samþykkt hafa siðareglur bankans fyrir birgja fyrir 2025, eða hafa sett sér sambærilegar reglur. Árið 2022 var því markmiði þegar náð og markið sett að halda því áfram.

Virk í samfélagsumræðunni

Við héldum áfram að vera sýnileg og virk í samfélagsumræðunni. Við leggjum okkar af mörkum til að efla umræðu um mikilvæg málefni með sjálfbærnidegi Landsbankans, kynningarefni, fræðslugreinum, Hagsjá Hagfræðideildar bankans og útvarps-, hlaðvarps-, og sjónvarpsviðtölum um efnahagsmál, sjálfbærni og fleira.